Uyku Nedir?

Uyku insanların dış dünya ile bağlarının kısmen koptuğu dinlenme durumudur. Henüz nasıl ve niçin uyuduğumuz soruları tam olarak yanıtlanamamıştır. Ancak uyku yaşam için vazgeçilmezdir ve uykusuzluğun ölümle sonuçlandığı deneylerle de gösterilmiştir.

Uyku yüzyıllardır insanoğlunun ilgisini çekse ve merak uyandırsa da yakın tarihe kadar bu konuda pek yol alınamamıştır. Eektroensefalografinin (EEG) 1930’larda uygulanmaya başlanması ile uykuda ortaya çıkan beyin etkinliğindeki değişiklikler ortaya konulmuştur. Böylece uyku ve uyanıklık birbirinden ayrılmış ve uyku ile ilgili farklı veriler toplanmaya başlamıştır.

Günümüzde EEG verileri doğrultusunda uyku hızlı göz hareketleri uykusu (REM) ve non-REM (NREM) uykusu olmak üzere 2 temel dönemde incelenir. REM ve NREM dönemleri döngüsel olarak yaklaşık 90 dakika sürer ve bu döngü gece boyunca 4-6 kez tekrarlanır.

Non-REM uyku kendi içerisinde 3 alt evreye (Evre 1, 2 ve 3) ayrılır.

Evre 1’in toplam uyku süresinin %2-5’ini oluşturduğu kabul edilir. Uyanıklıktan uykuya geçiş evresi olarak da tanımlanabilir. EEG’de karışık ritimli, düşük voltajlı genellikle teta (4-8Hz) dalga aktivitesi görülür. Kas aktivitesi uyanıklıkla kıyaslandığında daha düşüktür, yavaş göz hareketleri görülebilir.

Evre 2 tüm uyku süresinin yaklaşık %45-55’ini oluşturur. EEG’de uyku iğcikleri ve K kompleksi adı verilen karakteristik dalga aktiviteleri görülür. Kas aktivitesi belirgin azalmıştır, göz hareketi izlenmez.

Evre 3 yavaş dalga uykusu olarak da adlandırılır ve toplam uyku süresinin %15-20’sini oluşturur. Delta dalgaları (0.5-4Hz) evre 3’ün hâkim dalga aktivitesi olarak izlenir. Evre 2’de olduğu gibi kas aktivitesi düşüktür, göz hareketi ise gözlenmez.

REM uykusu tüm uyku süresinin %20-25 kadarını oluşturur. Uykuya daldıktan yaklaşık 60-90 dakika sonra ilk REM uykusu görülür. NREM-REM döngüsü içinde sabaha karşı olan döngülerde süresi giderek uzar. Düşük voltajlı ve karışık frekanslı dalgalarla birlikte testere dişi dalgalar görülür. REM uykusunda iskelet kaslarında atoni, hızlı göz hareketleri, kalp ritmi, kan basıncı ve solunumda düzensizlik izlenir.